Peidayesh | پیدایشدر تار و پود داستانهای آسمانی و الهامبخش کتاب مقدس، لحظاتی به یاد ماندنی و حیاتی وجود دارند که در آنها، اراده و لطف ابدی خداوند در قالب وعدههای مشخص بر انسان آشکار میشود. این وعدهها نه تنها سرشار از امید و برکت هستند، بلکه نقشهای الهی برای شکلدهی به سرنوشت و مسیر قوم خدا را نیز ترسیم میکنند.
یکی از این نقاط عطف بنیادین، زمانیست که خداوند به طور مستقیم با اسحاق، پسر موعود ابراهیم، سخن میگوید و عهد خود را تازه میسازد.
وعده خدا به اسحاق فراتر از یک بشارت صرفاً فردی بود، این پیام، تکرار و تأیید همان طرح نجاتبخش و کهن الهی بود که ریشه در عهد ابراهیم داشت و قرار بود نسلی پرشمار و سرزمینی پربرکت را به ارث گذارد. در حقیقت، اسحاق نه تنها وارث فیزیکی، بلکه وارث روحانی پیمان خدا با پدرش نیز بود.
این مقاله به منظور درک عمیقتر، ماهیت این وعده سرنوشتساز را با استناد دقیق به آیات عهد عتیق (بهویژه کتاب پیدایش) بررسی میکند و سپس با نگرشی فراگیر، به چگونگی ایفای نهایی این وعده در پرتو عهد جدید و شخص عیسی مسیح میپردازد تا تصویر کاملی از این طرح الهیِ در جریان را ارائه دهد.
وعده خدا به اسحاق چه بود؟
وعده خدا به اسحاق در واقع تأیید و ادامه همان عهد الهیست که با ابراهیم بسته شده بود و شامل سه رکن اصلی است:
- بخشیدن سرزمین کنعان به او و نسلش به عنوان نماد فراوانی و برکت.
- وعده نسلی بسیار، که نماد استمرار و کثرت غیرقابل شمارش نسل اوست (همانند ستارگان آسمان).
- برکت و حفاظت الهی دائمی که تضمینکننده حضور و پشتیبانی خدا در تمام مراحل زندگی اسحاق، به خصوص در مواجهه با سختیها، خواهد بود.
در زمانی که قحطی در سرزمین بود، اسحاق میخواست به مصر فرود بیاید. اما خداوند مستقیماً در زندگیاش مداخله کرد و وعده خدا به اسحاق را آشکار نمود:
«خداوند به اسحاق ظاهر شد و فرمود: «به مصر فرود میا بلکه در سرزمینی که من به تو خواهم گفت ساکن شو. در آن دیار غربت پذیر و من با تو خواهم بود و تو را برکت خواهم داد؛ زیرا همۀ این سرزمینها را به تو و به نسل تو خواهم داد و سوگندی را که برای پدرت یاد کردم استوار خواهم داشت.» (پیدایش ۲۶ :۲–۳)
این آیه، بنیان نخست وعده خداست: یعنی حضور خدا، برکت خدا و زمین وعده دادهشده.
وعده خدا به اسحاق درباره نسل
نسلی پرشمار همانند ستارگان آسمان: در ادامه، خداوند تصویری بزرگتر از آینده به اسحاق نشان داد:
«نسل تو را همچون ستارگان آسمان کثیر خواهم ساخت و همۀ این سرزمینها را به ایشان خواهم بخشید و به واسطۀ نسل تو همۀ قومهای زمین برکت خواهند یافت.» (پیدایش ۲۶ :۴)
این بخش وعده یادآور همان عهدیست که با ابراهیم بسته شد:
و اَبرام را بیرون برده، گفت: «به سوی آسمان بنگر و ستارگان را بشمار، اگر بتوانی آنها را بشماری!» آنگاه به اَبرام فرمود: «نسل تو نیز چنین خواهد بود.» (پیدایش ۱۵ :۵)، اما این بار با تأکید و تأیید بر اسحاق.
چگونه اسحاق وارث وعده شد؟
اسحاق، فرزند ابراهیم و ساره، به طور معجزهآسایی در سن پیری والدینش، متولد شد:
«و اما خداوند چنانکه گفته بود، به یاری سارا آمد؛ و خداوند آنچه را که وعده داده بود، برای سارا به جا آورد. پس سارا باردار شد و برای ابراهیم در پیریِ او پسری به دنیا آورد، در همان زمان که خدا به او وعده داده بود. ابراهیم پسر خود را که سارا برایش زاده بود، اسحاق نامید.» (پیدایش ۲۱: ۱-۳)
که این خود مهر تأییدی بر وفاداری مطلق خدا به عهدش با ابراهیم بود. این تولد غیرمنتظره، اسحاق را از همان ابتدا به عنوان پیوندی کلیدی در زنجیره وعدههای الهی، یعنی وارث برکت ابراهیمی، معرفی کرد.
با رشد اسحاق، خداوند وعدههای اصلی را مستقیماً به او تأیید کرد و به او اطمینان داد که نسلش زمین کنعان را به ارث خواهند برد. (پیدایش ۲۶ :۳)، نسل او بسیار و تبدیل به قوم بزرگی خواهد شد. (پیدایش ۲۶ :۴) و او همیشه تحت حفاظت و برکت الهی خواهد بود. (پیدایش۲۶ :۲۴)
تجربه عملی و انتقال میراث
اسحاق زندگی خود را با تجربه عملی تحقق این وعدهها گذراند، که او را محکمتر در جایگاه وارث تثبیت کرد. او در سرزمینی که خدا وعده داده بود، زندگی کرد و در کشاورزی، زندگی دامداری و تعاملات روزمره با همسایگان خود (مانند پیمان صلح با فلسطینیان) برکت یافت.
مهمتر از همه، ادامه نسل او از طریق پسرانش یعقوب و عیسو، پایهریزی «قوم بزرگ» وعده داده شده را آغاز کرد. بنابراین، اسحاق نه تنها به دلیل تولدش، بلکه از طریق تأیید مستقیم کلام خدا و تجربه عملی وفاداری خدا در طول زندگیاش، تبدیل به واسطه و وارث تعیینشده عهد الهی با ابراهیم شد و راه را برای نسلهای بعدی هموار کرد.
وعده خدا به اسحاق و ادامه عهد ابراهیم
خداوند پیش از تولد اسحاق نیز این حقیقت را با ابراهیم در میان گذاشته بود:
«اما خدا گفت: نه، بلکه همسرت سارا پسری برای تو خواهد زاد که تو باید او را اسحاق بنامی. من عهد خود را با او استوار خواهم ساخت، که برای نسل او پس از او، عهدی جاودانی خواهد بود.» (پیدایش ۱۷ :۱۹)
و همچنین تأکید کرد:
«ولی خدا به ابراهیم فرمود: «به خاطر پسر و کنیزت ناخشنود مباش. سخن سارا را در هرآنچه به تو میگوید بشنو، زیرا نسل تو از اسحاق خوانده خواهد شد.» (پیدایش ۲۱ :۱۲)
این همان معنایی را میدهد که وعده خداوند، نه صرفاً یک رویداد مجزا، بلکه عنصری حیاتی و مرکزی در چارچوب برنامه گسترده و الهی او برای قوم بنیاسرائیل بود. به عبارت دیگر، این پیمان یک نقطه عطف بنیادین است که تحقق اراده الهی را در راستای شکلگیری و هدایت این قوم رقم میزند.
وعده خداوند در عهد جدید
عهد جدید نشان میدهد که آنچه خدا در اسحاق آغاز کرد، حلقهای از یک زنجیره بزرگتر است، زنجیرهای که در نهایت به عیسی مسیح ختم میشود.
«به ایمان بود که در سرزمین موعود، همچون بیگانهای در دیار غریب خانه به دوش گردید و همانند اسحاق و یعقوب که با او وارث همان وعده بودند، در خیمهها ساکن شد.» (عبرانیان ۱۱ :۹)
پولس رسول نیز این وعده را چنین تفسیر میکند:
«و نیز همۀ کسانی که از نسل ابراهیماند، فرزندان او شمرده نمیشوند. بلکه گفته شده است: «نسل تو از اسحاق خوانده خواهد شد.» (رومیان ۹ :۷)
و سپس توضیح میدهد که هدف این وعده چه بوده:
«حال، وعدهها به ابراهیم و به نسل او داده شد. نمیگوید «و به نسلها،» چنانکه گویی دربارۀ بسیاری باشد، بلکه میگوید «به نسل تو،» که مقصود یک تن یعنی مسیح است.» (غلاطیان ۳ :۱۶)
دیدگاه کتاب مقدس در عهد جدید به وعده خدای زنده مقدمهایست برای برکتی که بعدها در مسیح به جهان داده شد، همان وعده برکت برای همه جهانیان.
اهمیت وعده خدا برای امروز ما ایمانداران چیست؟
وعدهای که خداوند به اسحاق داد، صرفاً یک فصل در تاریخ نیست؛ این وعده یک منشور ایمانی زنده است که سه حقیقت اساسی را به ما یادآوری میکند:
- خداوند حتی در شرایط سخت و طولانیمدت، خدایی وفادار بوده و همواره به وعدههایش عمل میکند.
- برنامه خدا هرگز کوتاهمدت نیست، او نه تنها برای نسل حاضر، بلکه با دیدگاهی جامع، آینده دور را نیز در نظر میگیرد.
- و در نهایت، برکتی که از او نازل میشود، اگرچه از یک خانواده واحد سرچشمه میگیرد، اما دارای قدرتیست که میتواند مرزها را درنوردد و تمام جهان را متأثر سازد.
کلام آخر
وعده خدا به اسحاق یکی از روشنترین نمونههای وفاداری خداوند در کتاب مقدس است. خدا به اسحاق زمین، نسل و برکت وعده داد و این وعده را از ابراهیم به اسحاق منتقل کرد و سپس به نسلهای بعد رسانید. این وعده در طول تاریخ معنا پیدا کرده و در عهد جدید به اوج خود رسید، جاییکه نشان داده میشود این طرح الهی، جهانی و برای همه انسانهاست.
وقتی به این وعده نگاه میکنیم، در مییابیم که خدا همچنان در زندگی ما انسانها حضور دارد و وعدههایش، هرچند آرام، اما دقیق و وفادارانه به انجام خواهند رسید. تنها باید در حضور خدای پر از مجبت و نیکویی بمانیم و با ایمان، توکل و اعتماد در شرایط مختلف زندگی، منتظر روی او باشیم.
سؤالات متداول
اهمیتش در این است که نشان میدهد خدا وعدهای را که به ابراهیم داده بود، در نسل او ادامه میدهد. این وعده پایهگذار قوم اسرائیل و بخش مهمی از تاریخ نجات در کتاب مقدس میشود.
خدا به اسحاق گفت که با او خواهد بود، او را برکت میدهد، سرزمین کنعان را به نسلش میبخشد و نسل او را مانند ستارگان آسمان بسیار میکند.
تولد اسحاق از ابراهیم و ساره سالخورده نشانهای عملی از وفاداری خدا به وعدههایش بود. این تولد ثابت کرد که تحقق عهد خدا وابسته به قدرت انسانی نیست، بلکه بر اساس قدرت و اراده او انجام میشود.
ارسال نظر